مثبت‌گرایی در سازمان
از آنجایی که بیشتر افراد یک سوم از زندگی خود را در محیط کار می‌گذرانند، لازم است تا درباره کاری که انجام می‌دهند، احساس مثبتی داشته باشند . جوهره یک شغل شادی بخش انجام کار به دلایلی است برای افراد حائز اهمیت باشد.
داشتن یک نگرش مثبت در قبال انجام کار به افراد کمک می‌کند تا روحیه خود را برای انجام کار حفظ کنند. رویکرد جدید رفتار سازمانی که از نهضت روانشناسی مثبت برخواسته به این اشاره دارد که افراد یاد می‌گیرند که عاقل ، بالغ و مهربان باشند، دارای سیرت نیکو باشند ، قادر باشند که خودشان را با شرایط جدید وفق دهند ، در پی زیبایی و اصالت باشند . به عبارت دیگر روانشناسی مثبت به جنبه های مثبت انسان یعنی به نیمه پر لیوان اهمیت می دهد .
در گذشته ، تنها به تئوری سازی و تحقیق و کاربرد مثبت گرایی در حوزه روانشناسی توجه می‌شد ، ولی اکنون ، تحقیقات مثبت‌گرایی در حوزه رفتار سازمانی نیز مورد توجه قرار گرفته است .
در این مقاله ابتدا تعریفی از روانشناسی مثبت گرا و رفتار سازمانی مثبت گرا بیان می شود و سپس مولفه‌های تشکیل دهنده آن را تعریف می‌کنیم.
روانشناسی مثبت‌گرا
ظهور روانشناسی مثبت را می توان در سخنرانی مارتین سلیگمن (پدر روانشناسی مثبت ) در جایگاه ریاست انجمن روانشناسی آمریکا جستجو کرد . این شاخه از علم روانشناسی به جای توجه به ناتوانی ها و ضعف های بشری، بر روی توانایی‌های انسان مثل شاد بودن ، خوش‌بینی و موفقیت متمرکز می شود . سلیگمن هدف اصلی روانشناسی مثبت را فهم و بهبود سلامت ذهنی می‌داند.روانشناسی مثبت توانایی ها ، انگیزه ها و اثرات مرتبط با پدیده های مثبت را بررسی می‌کند .
همانند روانشناسی مثبت ، رفتار سازمانی مثبت ، ادعا نمی کند که به دستاورد جدیدی در ارتباط با مثبت گرایی رسیده است ، بلکه بر نیاز به تمرکز بیشتر بر نظریه پردازی ، پژوهش و کاربرد موثر حالات ، صفات و رفتارهای مثبت کارکنان در محیط کار اشاره دارد .
مثبت گرایی در سازمان
شامل دو رویکرد زیر می‌باشد :
1.رفتار سازمانی مثبت گرا (Positive Organizational Behavior):
که بیشتر بر جنبه های خرد رفتار سازمانی و آن دسته از حالات مثبت شخصیت انسانی که قابل توسعه و پرورش هستند ، تاکید می‌کنند .
2.پژوهش‌های سازمانی مثبت‌گرا (Positive Organizational Scholarship):
که بیشتر بر جنبه های کلان رفتار سازمانی تاکید دارد .
- البته ما در این مقاله به تبیین مفهوم رفتار سازمانی مثبت‌گرا می پردازیم .
رفتار سازمانی مثبت‌گرا :
مطالعه و کاربرد توانمندی های مثبت روان شناختی و نقاط قوت منابع انسانی که قابل توسعه و اندازه گیری باشند و بتوان برای بهبود عملکرد کارکنان آنها را به صورت اثربخش مديريت کرد.
عوامل تشکیل دهنده رفتار سازمانی مثبت :
ترکیب سرمایه روانشناختی ، سرمایه انسانی و سرمایه اجتماعی ، رفتار سازمانی مثبت را شکل می‌دهد .
ویژگی متغیرهای روانشناختی که می‌توان در مقوله رفتار سازمانی مثبت مورد توجه قرار داد:
- دارای پایه نظری و پژوهشی باشد .
- به صورت معتبر قابل اندازه گیری باشد .
- در زمینه رفتار سازمانی تقریبا منحصربه فرد باشد .
- امکان توسعه و تغییر و پرورش آن در انسان وجود داشته باشد.
- دارای تاثیر مثبت بر عملکرد کاری و رضایت فردی باشد .
سرمایه اجتماعی : مجموعه شبکه‌ها و ارتباطات در دسترس برای سازمان از طریق خود سازمان ، مدیران و اعضای آن در درون و بیرون سازمان و کیفیت این ارتباطات از بعد اعتماد و صمیمیت است.
سرمایه انسانی : مجموعه ای از مهارت ها ،دانش و اعتقادات عمومی افراد در یک سازمان است و نشان‌دهنده ظرفیت کار امروز و ظرفیت بالقوه کار فردا می‌باشد .
سرمایه روانشناختی : ظرفیت‌های روانشناختی از قبیل : تاب‌آوری ، خوش‌بینی ، خود کارآمدی و امیدواری در کنار هم ، عاملی را به عنوان سرمایه روانشناختی تشکیل می‌دهند.
در مقاله بعد به کاربرد سرمایه روانشناختی در رفتار سازمانی مثبت‌گرا می‌پردازیم.
متشکریم که در این مقاله همراه ما بودید.
عالییی بود عااالی
ممنونم از شما
با سلام
برای مطالعه بیشتر مراجعه کنید به کتاب سرمایه روانشناختی اثر لوتانز و همکاران، ترجمه جمشیدیان و فروهر. انتشارات آییژ.
و همچنین برای مطالعه کلی تر در خصوص مثبت گرایی در سازمانها مراجعه کنید به کناب روانشناسی مثبت گرا در کار. اثر سارا لوئیس. ترجمه فروهر، جمشیدیان و قانع نیا. انتشارات پتروشیمی.
سلام و وقت بخیر
ممنونم از نظر ارزشمندتون جناب فروهر و همچنین کتاب های خوبی که معرفی کردید.